dinsdag 26 november 2013

Voortgang WaaS en overig Bibliotheek.nl zaken

Vandaag hebben Frank Bergsma en Bertil Voogd voor een groot aantal bibliotheekmedewerkers uit Brabant verteld over de plannen met betrekking tot de WaaS en overige ontwikkelingen bij Bibliotheek.nl. Hieronder een semi-liveblog van de bijeenkomst.

Frank Bergsma is productmanager WaaS en vertelt o.a. het volgende:

Begin dit jaar 3 zaken benoemd met betrekking tot doorontwikkeling WaaS:
- stabiliteit
- RFC's
- Doorontwikkelvoorstel

RFC's en doorontwikkeling deels in elkaar gestoken: aanbesteding loopt af in 2014 en dat is geland in doorontwikkelvoorstel voor 2014. Voor doorontwikkeling zijn aantal mensen bevraagd in het veld. Gekeken naar frontend, redactieomgeving en infrastructuur.  Al met al nodige uitgangspunten vertaald in programma van eisen. Naast eenvoudiger redactieomgeving worden bijvoorbeed ook e-bookplatform en dBOS geintegreerd in de WAAS. Verder gekozen voor aantal zaken:

  • B.nl ervoor kiest om zich te focussen op infrastructuur en generieke diensten. Er worden API's geleverd om toegang tot de infrastructuur van B.nl te bieden. 
  • 1 redactieomgeving (CMS) in plaats van de huidige 3 (CMS, DCR en Widgetstore).
  • Meer vrijheid bieden aan de bibliotheken om eigen wensen op te lossen via WaaS-omgeving.
Een en ander heeft geleid tot 3 scenario's die worden geboden: lokale WaaS, collectieve WaaS en eigen CMS. De huidige widgets worden vervangen door standaardcomponenten binnen de WaaS. De Plugins worden vervangen door API's. Dit heeft gevolg dat wijze waarop nu widgets op niet-WaaS-websites worden geplaatst straks niet meer wordt ondersteund. Het is nog niet volledig duidelijk wanneer widgetstore uit de lucht gaat en hoe overgang wordt gerealiseerd.
Bibliotheken die nu al op de WaaS zitten worden zoveel mogelijk door B.nl as is overgezet en deze bibliotheken zullen vervolgens ook getraind worden in het gebruik van het nieuwe CMS. 

Keuze is een lastige voor de bibliotheken omdat ook nog niet duidelijk is wat huidige CMS-leverancier in staat is om API-koppeling te maken en wat dit vervolgens gaat kosten. Voor de bibliotheken in Brabant is dit laatste aanleiding geweest om samen te gaan optrekken richting de leveranciers. Willen niet langer speelbal zijn van afspraken die worden gemaakt zonder daarbij betrokken te zijn, maar wel vervolgens de rekening gepresenteerd te krijgen. 

B.nl biedt in nieuwe WaaS aantal nieuwe oplossingen:
  • analytics en benchmarks rondom gebruik websites en componenten. B.nl levert aantal standaardoplossingen, maar bibliotheken krijgen ook zelf toegang tot hun gegevens.
  • personalisatie van websites wordt op termijn mogelijk
  • social communities worden ondersteund
  • multisitebeheer geeft mogelijkheid om volledige deelsites/pagina's binnen eigen site op te nemen zonder hier zelf onderhoud op te hoeven plegen
  • rechtenbeheer is erg uitgebreid waardoor ook redactieteams naar behoeven kunnen worden gevormd. Ook koppeling met workflow is mogelijk
Focus B.nl komende periode is de overgang WaaS naar WaaS 2.0. Pas daarna mogelijkheid voor nieuwe aansluitingen. Als er bibliotheken nu toch al stap willen maken, dan is het nog mogelijk om dit via de WaaS te doen, maar het heeft voorkeur om te wachten tot de nieuwe versie beschikbaar is.

Bertil Voogd gaat vervolgens over de voortgang met betrekking tot een aantal andere projecten:
HKA heeft IAM-koppeling gereed, Infor gaat starten met testen en Clientrix is nog niet klaar. Overigens moeten daarna de bibliotheekleveranciers de koppelingen op de lokale systemen nog wel implementeren. 

e-Books: testfase gestart, project start in 2014 en e-bookplusabonnement is vanaf april beschikbaar voor leden van bibliotheken. Hiervoor moet IAM eerst ook op lokale systemen geïmplementeerd worden. Geen head-titels en onduidelijkheid over toepasbaarheid op e-readers. 9 december is de kick-off bijeenkomst.

Een ander nieuw initiatief is de HEMA-academie speciaal voor bibliotheekleden. Zie ook website - start 12 december.



woensdag 25 september 2013

Update BNL

De bibliotheek2daagse in Middelburg was het laatste moment waarop Bibliotheek.nl uitgebreid uitpakte met het presenteren van stand van zaken en plannen met betrekking tot de landelijke digitale infrastuctuur voor bibliotheken. Vandaag, een maand of 9 verder, krijgen we een update van de stand van zaken. Voor de zomer heeft Bertil Voogd in Limburg ook al een presentatie gegeven over de ontwikkelingen bij BNL. In mijn vorige post is hier e.e.a. over te lezen. Hieronder de highlights van vanmiddag die vooral in het teken stond van e-books en NBC.


Sander van Kempen over e-books en e-bookplatform
Uitleg  over verschil in campagnes (kortlopende acties zoals leesmeer en vakantiebieb) om zaken en modellen  te testen en de structurele lijn waar in overleg met uitgevers vorm aan wordt gegeven. Het e-bookplatform dat nu door Centraal Boekhuis samen met Ciber wordt gemaakt is hiervan resultaat.
Geen wetgeving voor e-books dus is overleg nodig met individuele uitgevers. Inkoop van e-books wordt bekostigd uit omslaggelden. In januari 2000 boeken beschikbaar is verwachting. Dit wil BNL uitbreiden. 

Hoe lezen: in webbrowser (streaming) of via mobiele app (zoals vakantiebieb) waar ook offline lezen mogelijk is. Ook via de e-reader moet lezen e-books van de bibliotheek mogelijk worden. Technisch is dit laatste geregeld (DRM) maar uitgevers maken beweging in beveiliging van DRM naar watermerk. Dit laatste is voor gebruiker prettiger.
Andere randvoorwaarde is aansluiting van de bibliotheek op IAM.

Er wordt nu getest bij BNL. In oktober iis e-bookplatform gereed voor de bibliotheken om uit te proberen. Het is de bedoeling om de bibliotheken de kans te geven om eventueel de  publiekswerkplekken ook aan te passen. In januari volgt vervolgens de uitrol voor het publiek. Op dat moment zit er "long tail", gratis beschikbare content in. Het e-bookplus pakket zal vervolgens op dezelfde wijze worden geïntroduceerd en moet in april 2014 beschikbaar komen.
Vanuit de zaal komen vragen over de nadelen die nu met de NBD-portal worden ondervonden. Deze gelden hier niet: er is geen sprake van een beperkt aantal mogelijke uitleningen per titel, wel van een maximum van 5 op een boekenplank. 
Verder wordt nog nagedacht over aanbod en wijze van aanbieden voor niet betalende leden zoals jeugdleden. Mogelijkheden zijn deels gratis en deels na afsluiten abonnement. Hoe de overdracht van landelijk geïnde abonnementsgelden naar de lokale bibliotheken precies plaats gaat vinden is nog niet duidelijk.

Over NBC+
Sander begint met uitleg vergoedingsregeling voor de Aquabrowser. BNL heeft tot eind 2015 een overeenkomst met Serials Solutions waarin voor 6 maanden landelijk de licentiekosten voor de Aquabrowser is afgekocht. Deze regeling komt in de plaats van een eerdere toezegging van BNL om een vergoeding per inwoner voor maximaal 3 maanden aan de bibliotheken te betalen. Zie ook eerder bericht BNL hierover.
AquaBrowser Liquid is bijna klaar en wordt nu getest op NBC. Er zijn API's  op de NBC beschikbaar voor zoeken en vinden, tonen beschikbaarheid en reserveren in de eigen collectie. Er zitten straks 7 miljoen titels in de NBC met bijna 20 miljoen holdings. Hiervan is 75% gerealiseerd (alle HKA-bibliotheken en de KB).
Ondertussen is bezitssynchronisatie niet-HKA bibliotheken gestopt. Wordt in 2014 weer opgepakt en dan tot 1 juli 2014 de tijd om het te realiseren. De berichtgeving van BNL hierover is door de bibliotheken niet goed begrepen en ook nu wordt niet duidelijk aangegeven dat het aan de bibliotheken is om te zorgen dat hun leveranciers de synchronisatie in orde gaan maken.
In de zaal wordt opgemerkt dat nbd-titelbeschrijving anders is dan GGC-titelbeschrijving. Dit levert grote problemen op en veel werk bij de lokale bibliotheken. Sander meldt dat BNL hierover in gesprek is met NBD/Biblion.

Voordeel voor de bibliotheek van de NBC volgens Sander: je kunt veel beter laten zien wat je allemaal te bieden hebt als gezamenlijke bibliotheken. Zichtbaarheid op het web wordt veel groter. Gebruiker vindt meer relevante en kwalitatief goede informatie.

Norbert Koopen over de publiekscampagnes
Veel mensen weten niet wat bibliotheek online te bieden heeft. Deels doordat bibliotheken zelf onvoldoende communiceren hierover. Campagnes zijn vooralsnog vooral gericht op bibliotheekleden.
Inzichten campagnes tot nu toe:
- draagt bij aan positieve beeldvorming over bibliotheken
- steeds meer mobiel/tablet gebruikers en kanalen moeten daarop worden afgestemd
- grote behoefte onder bevolking aan e-content
- campagne levert veel leads op voor lokale bibliotheken, opvolging van leads is nog lastig, hier wordt de komende tijd meer aandacht aan besteed.

Over Waas 2.0
Uitgangspunten voor de doorontwikkeling van de Website Infrastuctuur en wat hiervan de gevolgen zijn heb ik in vorige blogpost al aangegeven.

BNL ontwikkelt nu een nieuwe portal op basis usabilitytests en houdt ook rekening met toenemend mobiel gebruik. Alles gaat naar 1 CMS waardoor gebruik simpeler en efficienter wordt. De bibliotheken die nu al gebruik maken van de Waas worden door BNL voor juli 2014 overgezet naar de nieuwe Waas 2.0 omgeving.

zondag 30 juni 2013

Update Landelijke Digitale Infrastructuur

Afgelopen week hebben Bertil Voogd en Marjon van Schendel van Bibliotheek.nl (BNL) in Brabant en Limburg een update gegeven met betrekking tot de stand van zaken met betrekking tot de landelijke digitale infrastructuur. Gastheer spelen en livebloggen is wat onhandig, maar omdat er toch wat interessante zaken voorbij kwamen hierbij alsnog wat highlights.

WAAS
Eind vorig jaar was het BNL's bedoeling om toegang tot de NBC+ alleen te bieden aan bibliotheken die gebruik maakten van de Waas. Inmiddels is dit pad verlaten en ook zal bibliotheken meer flexibiliteit worden geboden in het kiezen van eigen oplossingen voor websites, bijvoorbeeld als de bibliotheek als onderdeel van een multifunctionele/culturele instelling geen gebruik van de huisstijl kan maken.
Er worden op termijn 3 smaken voorzien:

  1. Een Portalwebsite waar bibliotheken hun eigen pagina's aan kunnen hangen. De portal wordt door BNL gevuld en onderhouden, de bibliotheek kan hier op simpele wijze eigen pagina's aan toevoegen. De URL zal dan zijn: www.bibliotheek.nl/bibliotheeknaam. Deze oplossing kost de bibliotheken niets.
  2. Oplossing zoals de huidige Waas. Hier worden wel een aantal zaken aan gewijzigd: met name de redactieomgeving zal een heel stuk worden vereenvoudigd. Ook deze oplossing kost de bibliotheken niets, maar deze zullen wel meer inspanning zelf moeten leveren om een volwaardige website in te richten en te onderhouden.
  3. Bibliotheken met een eigen CMS kunnen gebruik maken van de API's en Webservices die BNL zal ontwikkelen en beschikbaar stellen. Deze oplossing vervangt de huidige plug ins. De API's worden om niet beschikbaar gesteld, maar om hier gebruik van te kunnen maken zal ook aan de zijde van het CMS het nodige moeten worden gedaan. De bibliotheek heeft hiermee gratis toegang tot alle content van BNL, maar wel alle kosten die verder voor de website moeten worden gemaakt.
Nationale Bibliotheek Catalogus
Op de afbeelding is te zien hoever BNL is gevorderd met het aansluiten van de bibliotheken. Grofweg komt het erop neer dat alle bibliotheken met een Wise-systeem ondertussen in productie zijn. Op het moment van in productie gaan worden de uitvallijsten geproduceerd. Deze zijn door een enkele bibliotheken inmiddels (grotendeels) verwerkt. De Vubis-bibliotheken zijn in het test-stadium. Infor en OCLC zijn nog bezig om het proces van matchen van de titels te optimaliseren.
De uitvallijsten bestaan uit 3 smaken. De zogenaamde concordantielijsten die in het lokale bibliotheeksysteem automatisch kunnen worden verwerkt; de lijst met B-titels waar volledige match niet automatisch mogelijk was, maar die door middel van een snelle handmatige check kunnen worden verwerkt; de echte uitvallijsten waar veel handwerk aan te pas komt.
Rondom de zoekwidget waarmee de NBC ontsloten kan worden is BNL nu van plan om een zogenaamde ABL+ aan te bieden. Dit is een soort Aquabrowser die door middel van een API gegevens uit de NBC haalt. De API zal gereed zijn in september en het is de bedoeling dat de Openbare Bibliotheek Amsterdam deze in oktober als eerste in gebruik zal nemen.

Overige zaken
Ook aan het Datawarehouse wordt gestaag verder gewerkt. De Minimale Dataset wordt uitgebreid zodat op termijn ook de BIS-enquete van hieruit kan worden geleverd. Al met al zijn er nog maar weinig bibliotheken die op regelmatige basis data synchroniseren.

In verband met het beschikbaar komen van een aantal ebooks dit najaar wordt er een ebook-platform gebouwd. Om vervolgens leden ebooks te kunnen laten "lenen" (streamen) is het nodig dat IAM nu snel in gebruik wordt genomen. Hier ben ik dan persoonlijk wel weer erg blij mee, want ik kan niet wachten om de a-selectservers overal uit te faseren.

Omdat er geen bibliotheek2daagse zal zijn dit jaar wil BNL in het najaar nog wel een sessie houden waarin de bibliotheken worden bijgepraat over de laatste ontwikkelingen. Mocht dat niet het geval zijn dan nodigen we Bertil gewoon weer uit.




woensdag 10 april 2013

Linked open data - wat is open?

In voorgaande posts heb ik een aantal bronnen en filmpjes op een rij gezet die me moeten helpen om beter te snappen wat het nut van linked open data is en hoe we dit (kunnen) gaan toepassen. 
Er kwamen ook een aantal randvoorwaarden langs waarvan "data onder open licenties beschikbaar stellen" de eerste was. Wat betekent dit? 

Tijdens de bibliotheek2daagse was er een presentatie over dit onderwerp. Hier werd de uitleg gestart met   het 5-sterren-model  voor open data van Tim Berners Lee. Het model benoemd de verschillende vormen waarin open data op het web beschikbaar kunnen worden gesteld. Daarnaast zijn er heel veel data die niet open beschikbaar zijn hoewel ze toch op het web zijn geplaatst. 
Heel kort samengevat zijn dit de varianten voor open data op het web:
  1. *       data beschikbaar stellen 
  2. **     data gestructureerd beschikbaar stellen
  3. ***   data gestructureerd beschikbaar stellen in open bestandsformaat 
  4. ****  data door middel van URL's vindbaar maken
  5. ***** data linken aan andere data voor meer context 
(zie ook wikipedia)

Bij open data wordt ernaar gestreefd naar zo min mogelijk beperkingen op hergebruik. Dit wordt geregeld door licenties zoals creative commons

Bibliotheken moeten ernaar streven om hun data (content zo u wilt) in relatie met andere data beschikbaar te stellen op een wijze die zoveel mogelijk hergebruik mogelijk maakt. Het lastige hierbij is dat bibliotheken slechts beperkt eigenaar van de data zijn, dus de uitdaging zit erin om zoveel mogelijk de data die open beschikbaar te ontsluiten.
Een volgende maal hoop ik verder te in te gaan op dit ontsluiten (door middel van RDF).

woensdag 3 april 2013

The Makers Library #mspaces13

Vandaag was in 013 in Tilburg de bijeenkomst "The Makers Library"
Ik was begonnen met een liveblog, maar de blog-app op de iPad en ik zijn geen vrienden. Toch hierbij de aantekeningen enigszins opgeleukt gedeeld. Al met al een prima dag: plenaire verhalen van Hans Mommaas en Louise Overgaard waren boeiend en op onderdelen inspirerend en paneldiscussie duurde mij te kort dus dat zegt genoeg.

Opening door Marian Middelkoop die de toon zet met een citaat van David Lankes:

 "The mission of librarians is to improve society through facilitating knowledge creation in their communities" 


Hans Mommaas houdt  boeiend verhaal over de gevolgen voor kunst en cultuur van de gewijzigde (digitale) samenleving. De inleiding duurt wat lang en gaat vooral in op de omgeving waar we ons bevinden (013 wil magical moments bieden aan de bezoekers; populaire cultuur is vooral verbonden met het publiek en genereert energie door deze interactie). 
Dan gaat het om het veranderde landschap voor kunst en cultuur: iedereen kan zelf de wereld ontdekken  zonder nog afhankelijk te zijn van tussenpersonen/boeken. Er zijn heel veel aanbieders op de markt waaronder een heel leger van commerciële aanbieders naast de publieke aanbieders
Een ander gegeven is de verandering die zich in persoonlijke levens heeft voorgedaan: de hoeveelheid vrije tijd is redelijk onveranderlijk, het inkomen is in absolute zin gestegen, maar er wordt vooral heel veel meer uitgegeven aan spullen. Vertaald naar de boekenmarkt betekent dit dat er nog altijd veel wordt gekocht, maar steeds minder wordt gelezen. Mommaas noemt dit vrijetijds-stress: we bezitten heel veel, maar hebben niet genoeg tijd om dit allemaal te gebruiken.
Culturele aanbieders moeten opnieuw nadenken (rethink cultural environment) over wat ze bieden nu alles digitaal is geworden. Vroeger was content gelijk aan de drager (boek, vinyl, cd, video, cassette etc.), nu is drager onbelangrijk. 
Het zijn de verhalen die verkopen. Mommaas signaleert 2 varianten:
- Toerisme is gebaseerd op content (verhalen) die ergens is. Toerisme brengt je naar content toe.
- Media doen dit andersom: content wordt naar consument gebracht, liefst gebundeld in duidelijke kanalen.

Tendens is dat alles meer cultureel wordt  in de dagelijkse praktijk en strategie van bedrijven en andere  commerciële organisaties . Dit heeft gevolgen voor de (publieke) culturele sector omdat de vanzelfsprekendheid er niet meer is. De sector heeft hier nog geen goed antwoord op. Er is een nieuw verhaal nodig voor de toegevoegde waarde van publieke culturele instellingen.
In dit verhaal gaat het om nieuwe combinaties van content met ervaring en diensten. Daar moet ook de bibliotheek ook naar op zoek.




Louise Overgaard van Aarhus Public Libraries vertelt vervolgens over de nieuwe bibliotheek die in Aarhus wordt gebouwd: Dokk1 komt aan de haven te liggen en wordt middelpunt van het nieuwe stadscentrum dat hier wordt ontwikkeld. Eind 2014 moet de bibliotheek klaar zijn.
Het gebouw bevat een bibliotheek, diensten aan burgers en veel ruimte voor partners om mee samen te werken. Er moet veel ruimte zijn voor samenwerking, dialoog, kennis, ideeën en inspiratie. Daarnaast unieke plek voor kinderen en plaats om te leren.
Veel zaken zijn benoemd die alleen in de (nieuwe) bibliotheek kunnen worden ervaren. Dit is voor mij een redelijk vaag lijstje en ik vraag me ook af of dit echt uniek is voor de bibliotheek.
Medewerkers moeten omgebouwd tot samenwerkers. Burgers moeten betrokken worden. Bibiotheek moet informeel leren faciliteren, relevante services ontwikkelen en democratisch proces bevorderen door hier ruimte voor te bieden. 

Dit is meer dan alleen kretologie: zoals Louise illustreert met het zogenaamde mindspot-project waarin heel veel samen met jongeren gewerkt. Enkele zijn een paar uur per week ingehuurd en hebben veel gedaan in marketing, opzetten activiteiten en stellen vooral heel veel vragen. Vanuit personeel aantal mind-keepers aangesteld die verbinding onderhouden met deze jongeren, onder andere door ervoor te zorgen dat beslissingen snel worden genomen om vaart erin te houden en de jongeren niet te frustreren in bureaucratische besluitvormingsprocessen. Dit project heeft naast veel energie ook een actieve jongerencommunity gebracht onder de noemer "make it your library".

Tot zover mijn aantekeningen.
Middagdeel bestond uit aantal sessies waarbij ik eerst die van de Leeszaal Rotterdam West heb bezocht. Een volledig los van de bibliotheek opgezette leeszaal die naast het ruilen van boeken ook allerlei andere initiatieven huisvest. Prima voorbeeld van burgerparticipatie en zelfsturing!
Tenslotte presentatie van Vincent Freriks over bibliotheek Maasbree die zich onderscheidt in ondersteuning aan Poolse arbeidsmigranten. Gestart met beantwoording van simpele vragen is dit gegroeid tot bibliotheek die veel Poolse boeken in collectie heeft, spreekuren houdt op diverse terreinen en vooral heel veel ondersteuning biedt. Naast fysieke plek is er nu ook een digitale community waar de Polen zelf zaken kunnen delen, maar ook gemeentes in de regio hun informatie (in het Pools) aanbieden.

zondag 24 maart 2013

Linked Open Data - alvast wat goede voorbeelden

In deze TED-talk geeft de grondlegger van het WWW, Tim Berners Lee, uitleg over het hoe en waarom van linked data. De stap van websites met informatie naar de beschikbaarheid van data op het WWW. Data uit verschillende bronnen samen leveren nieuwe informatie op. Hoe meer je kunt verbinden, hoe krachtiger het wordt. Tim roept iedereen op om zijn steentje bij te dragen en maakt ook duidelijk dat het maken van verbindingen tussen verschillende (nu gescheiden) data-silo's heel veel meerwaarde oplevert.
Verder stelt hij een aantal regels die ook al langskwamen in mijn vorige post: 
  1. Alle data krijgen een unieke identifier (een URI, dit is een uniek webadres voor objecten zoals de URL dat is voor websites)
  2. Data volgens standaard beschikbaar stellen 
  3. Data gaan over relaties, vanuit relaties zijn weer andere verbindingen te leggen.



De bibliotheekcatalogi zijn volgens OCLC door hun opbouw heel simpel als linked data aan te bieden en via Worldcat gebeurd dit al. (Tijdens een sessie over Linked Open Data werd overigens gesteld dat de Worldcat-data heel weinig toegevoegde waarde leveren. Ik zie graag voorbeelden van het tegendeel!)

Ook komt hier het eerste goede voorbeeld langs: de nature-site van de BBC die volledig op basis Linked Open Data wordt samengesteld.



Nog een filmpje waarin mogelijkheden worden getoond. Tamelijk indrukwekkend en dus ook de moeite waard om deze website nog eens verder te checken.



Nog een voorbeeld. Dit komt al dichter in de buurt van verbinden van lokale data met andere data. Inspiratie genoeg. Op dit moment vind ik bier eigenlijk wel een aardig concept om mee aan de slag te gaan. Is hier al een ontologie voor??



Ik heb het antwoord op mijn vraag ook maar even opgezocht. Er is een bier-ontologie.

woensdag 20 maart 2013

Linked open data, informatie verzamelen (2)

Via twitter kwamen nog een aantal aanvullingen op het basislijstje binnen. Ik wil, met dank aan Lukas Koster en Enno Meijer deze nog graag even toevoegen:
rapport van de www-standaardenclub over library linked data
ook de erfgoedwereld is aan de slag

En, om echt mee te beginnen een filmpje van Europeana waarin wordt uitgelegd wat  Linked Open data is, waarom het nuttig is voor gebruikers en wat er voor nodig is.


Hiermee heb ik meteen een aantal trefwoorden en uitleg bij een aantal termen zoals die al zijn langsgekomen:
Linked Open Data helpt de gebruiker bij het vinden van relevante informatie uit verschillende open bronnen. Hiermee is gelijk de haak geslagen naar de (openbare) bibliotheken. Volgens mij zijn bibliotheken hiervan. Ook wordt duidelijk dat er een aantal randvoorwaarden/stappen zijn om dit mogelijk te maken:

  1. data onder open licenties beschikbaar stellen
  2. data als RDF-triples beschikbaar maken
  3. data moeten uniek adres hebben (URI)
  4. gebruik het http-protocol
Hierna kan het linken beginnen. Simpel? Dat komen we in het vervolg wel weer tegen. Zie in elk geval dat ik nog informatie nodig heb over de Open Licenties.


zondag 17 maart 2013

Linked open data, informatie verzamelen




Deel 2 van mijn ontdekkingstocht door de wereld van de Linked Open Data (LOD) betreft de relevante informatie over het onderwerp. Waar hebben we het over; hoe is het in te zetten;  zijn er al goede voorbeelden;  is het makkelijk toe te passen; wat zijn randvoorwaarden; zijn een aantal vragen die bij mij boven komen.

Een simpele zoekopdracht in Google levert 332 miljoen resultaten, dus daar kunnen we mee vooruit. Dan maar starten bij de wiki - een bron die zelf ook als LOD beschikbaar is. Op twitter ook de vraag uitgezet en via Lukas Koster levert dat de volgende nuttige links op:
http://linkeddata.org/guides-and-tutorials  en de volgende presentatie:


Verder nog een paar links langs die wat verder bekeken moeten worden:
Het LOD2-project
Sigma, een zoekmachine die gebruik maakt van LOD-bronnen
DBpedia
Resource Description Framework
Rosemie Callewaert

Hiermee ben ik vast niet compleet, maar we moeten ergens beginnen. Mis ik heel belangrijke bronnen als ik hier start? Mijn bril zal ik proberen te laten filteren op zaken die relevant zijn voor openbare bibliotheken. Een volgende maal hoop ik meer te kunnen vertellen over nut en noodzaak van Open Data voor (openbare) bibliotheken.

afbeelding geplukt van blog Ingmario

maandag 11 maart 2013

Linked open data, zo simpel nog niet

Tijdens de innovatiedoedag, een unconference voorafgaand aan de Bibliotheek2daagse in Middelburg vatte een groepje deelnemers het plan op om te ontdekken of de beloofde verbinding tussen NBC+-data en lokale data te maken is. Dit zou dan zodanig vorm moeten krijgen dat deze data vervolgens als een verrijking op de fysieke collectie wordt gepresenteerd.

Vaag?
Misschien wel, daarom vandaag met dezelfde personen, aangevuld met nog enkele belangstellenden, geprobeerd om het idee verder handen en voeten te geven.
Dat blijkt dan vervolgens minder simpel dan in Middelburg veronderstelt, vooral omdat een aantal randvoorwaarden (nog) niet ingevuld is:

  • de NBC+ levert de data nog niet in het geschikte formaat;
  • andere bronnen zijn niet zonder meer geschikt vanwege ontbrekende relevante metadata en/of zijn niet om te zetten naar het geschikte formaat;
  • de te gebruiken toolbox is nog niet gereed;

Verder is er nogal wat verschil is in kennis en ook niet helemaal helder wat er wordt opgeleverd.
Al deze beperkingen bleken vandaag geen reden om te stoppen. Sterker nog, het uitgangspunt was bewijzen dat de verbinding te maken is en dat gaan we nog steeds doen. Het traject is bedoeld om te leren en nu het kader helder is, moet dat gaan lukken.
Ik heb me voorgenomen om me te gaan verdiepen in Linked Open Data. Dat is de manier om collecties uit verschillende bronnen op een zinvolle wijze samen te kunnen presenteren en daarmee de basis voor de applicatie/interface die we willen ontwikkelen. Ik ga op dit blog wat berichten plaatsen over mijn ontdekkingsreis in de hoop meer mensen mee te nemen. Misschien levert dat vervolgens weer input die we bij de vormgeving van het idee kunnen meenemen. Met name tips met voor de openbare bibliotheken bruikbare bronnen die al als Linked Open Data worden aangeboden zijn zeer welkom.

Zie ook eerdere post naar aanleiding van sessie op de Bibliotheek2daagse

zondag 27 januari 2013

David Lankes


In het laatste nummer van het Bibliotheekblad (2013-1) staat een uitgebreid interview met David Lankes. Ik had vorig jaar in mijn ooghoeken wel gezien dat hij een masterclass voor de Libraryschool had gegeven en de nodige enthousiaste reacties gezien, maar daar was het bij gebleven.
Gelukkig dat het Bibliotheekblad er nog eens op terugkomt want Lankes heeft een heleboel zinvolle opmerkingen over bibliothecarissen en bibliotheken en hoe deze moeten veranderen om een maatschappelijk relevante rol te blijven spelen.
Hoogste tijd dus om zijn boek Expect More - Demanding better libraries for todays complex world maar eens te gaan lezen. En natuurlijk dit blog te gaan volgen.  De kop: "the mission of librarians is to improve society through facilitating knowledge creation in their communities" zegt genoeg.

zondag 13 januari 2013

Bibliotheken en communities


Begin jaren '90 had de bibliotheekleverancier ALS een applicatie die speciaal was bedoeld voor het verzamelen en publiceren van Community Informatie. Ik heb me hier nooit echt in verdiept: we zagen wel mogelijkheden, maar omdat het nogal bewerkelijk was om het systeem te vullen en te onderhouden is het vrij snel van tafel gevallen. Ik weet niet wat hier verder van geworden is, maar zoekend op COIN kwam ik bij de website van de Daniel Boone Regional Library uit. Hier lijkt heel veel informatie te zijn verzameld vanuit het werkgebied van de bibliotheek. Misschien niet opzienbarend vormgegeven allemaal en ik weet ook niet hoeveel inspanning dit nu kost, maar gezien de ontwikkelingen die ik hierna noem, is het volgens mij onvermijdelijk dat bibliotheken hun plek in de lokale netwerken nadrukkelijk vormgeven:

  • steeds meer vestigingen in dorpen en wijken sluiten of worden in de gunstige gevallen omgezet in een Bibliotheek op school-dienstverlening of (onbemande) steunpunten. Hierdoor verdwijnen de met de lokale gemeenschappen verbonden bibliotheekmedewerkers en daarmee de antennes voor wat er lokaal speelt;
  • zelfsturing en vrijwilligerswerk wordt steeds belangrijker, enerzijds onder druk van de bezuinigingen, anderzijds omdat mensen steeds meer zelf verantwoordelijk willen zijn voor de inrichting van hun leven en leefomgeving. In samenwerking met de lokale gemeenschap moeten op creatieve wijze maatwerkoplossingen worden gezocht die aansluiten bij de wensen die daar worden geuit. Voor bibliotheken kan dat varieren van Bibliotheek aan huis, uitgiftepunten, onbemande filialen, Boekspots, ondersteuning van vrijwilligers die activiteiten op gebied van leesbevordering etc. etc.
  • allerlei aanbieders proberen digitale communities gericht op wijken en dorpen weg te zetten, meestal met het doel om zoveel mogelijk reclame te kunnen slijten, maar bijvoorbeeld vanuit de zorg lopen ook initiatieven om mantelzorg en zorg op afstand door middel van digitale communities te ondersteunen.

Jeanine Deckers schreef enkele jaren geleden ook al een relevant blogpost over de rol die bibliotheken zouden moeten spelen in een gemeenschap. Twee zaken wil ik hier graag uithalen: "build partnerships" en "embrace innovation". Geef hier invulling aan en je biedt als bibliotheek meerwaarde aan lokale initiatieven door je rol te pakken in de informatievoorziening en de ondersteuning te bieden rondom informatievaardigheden en geletterdheid.
Volgens mij is dat nu actueler dan ooit en door gebruik te maken van allerlei zaken die er al zijn ook niet heel ingewikkeld. Sluit als bibliotheek aan bij initiatieven die er lokaal al zijn (dorpsoverleggen, coöperaties die rondom allerlei duurzaamheidsthema's lopen, Kultuurhuizen, lokale zorgactiviteiten en dergelijke) en zet in op ondersteuning op gebied van informatievoorziening. Met name G!ds is een prachtig en uniek hulpmiddel, maar ook de collectie, trainingen informatievaardigheden of het bieden van een platform zoals dat in Limburg met de Digidorpen zijn diensten die toegevoegde waarde bieden.